Երևանի քաղաքի ձիարձանները

Սասունցի Դացիթ

Սասունցի Դավիթի ձիարձանը քանդակել է՝ Երվանդ Քոչարը։

Արձանը  գտնվում է  Սասունցի Դավթի Հրապարակում, եկաթուղային կայարանի առջև ։ Տեղադրվել է 1959 թ․ ։

Սասունցի Դավիթի արձանը պատրասված է կոփածոից,Պղինձից,բազալտից։

Սասունցի Դվիթի ձիարձանը 9,3 մետր է։

Քանդակը ավարտել են դեկտեմբերի 3-ին։

 

 

Վարդան Մամիկոնյան

Վարդան Մամիկոնյանը 5-րդ դարի հայ զորավար է,

 հայոց զորքերի սպարապետ, 450-451 թթ. հայ ազատագրական շարժման առաջնորդ:

Նա պայքարել է հանուն հայ ժողովրդի հավատի և նահատակվել Ավարայրի ճակատամարտում 451թ.-ին:

Նրան դասակարգում են սրբերի շարքում և ժողովրդի մեջ հայտնի է նաև «Սուրբ Զորավար» անունով։

Արձանը տեղադրված է Երևանի Օղակաձև զբոսայգում, Վարդանանց և Խանջյան փողոցների հարևանությամբ:

Բացումը տեղի է ունեցել 1975թ.-ին: Հուշարձանի հեղինակն է քանդակագործ Երվանդ Քոչարը:

 

Հայկ Բժշկյանց

Գայը (Հայկ Բժշկյանց) սովետական բանակի հայազգի հրամանատար էր,

Քաղաքացիական Պատերազմի հերոս,

սովետա-լեհական պատերազմի մասնակից, Հայաստանի ժողկոմ (1922-ին),

կորպուսի հրամանատար,

գեներալ-գնդապետ։

Իր դիվիզիայի կարմիրբանակայինները դժվարանում էին արտասանել նրա Հայկ անունը և Բժշկյանց ազգանունը,

 և խնդրել են իրենց հրամանատարին դիմելու նրան Գայ ազգանունով, որը ավելի հեշտ էր արտասանվում:

Հուշարձանը կառուցված է բրոնզից, բարձրությունը պատվանդի հետ 12,5 մետր է։

Աշխարհում ամենամեծ ու ամենաբարձր ձիարձանն է՝ հենված 2 ոտքի վրա, կշռում է 30 տոննա։

Արձանը ձուլվել է ուկրաինական տեխնոլոգիայով։

Հայ քանդակագործի հետ աշխատել են վարպետ ձուլողներ Կիևից։

Նրանցից է Վիտալի Լիխովիդսկին:

Գայի հուշարձանի հանդիսավոր բացումը տեղի է ունեցել 1977 թվականի փետրվարի 18-ին:

Հուշարձանը գտնվում է Նոր Նորքի Նանսենի անվան այգու դիմաց, ընդգրկված է Երևանի Նոր Նորք վարչական շրջանի պատմության և

մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում։

 

Անդրանիկ Օզանյան 

Անդրանիկ Թորոսի Օզանյանը ծնվել է 1865 թվականի փետրվարի 25-ին՝ Արևմտյան Հայաստանի Շապին Գարահիսար քաղաքում։

Անդրանիկ  հայերեն նշանակում է «առաջնեկ»։

Նրա հայրական նախնիները եկել են հարևան Օզան գյուղից վաղ 18-րդ դարում և բնակություն հաստատել Շապին Գարահիսար  թուրքերի հետապնդումներից խուսափելու համար ։

Նրա նախնիները Օզանյան ազգանունը վերցրել են իրենց հայրենի բնակավայրի անունով։

Անդրանիկի անունով են կոչվում հրապարակներ, փողոցներ, դպրոցներ, նրա պատվին տեղադրված են արձաններ և հուշատախտակներ

աշխարհի մի շարք երկրներում

(Հայաստան, Բուլղարիա, Ֆրանսիա, Ռումինիա)։

Զորավարին են նվիրված մեծ թվով ժողովրդական ստեղծագործություններ, գրքեր և հոդվածներ տարբեր լեզուներով։

 

Մարշալ Բաղրամյան

 

Մարշալ Բաղրամյանը ծնվել է 1897 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Ելիզավետպոլ (այժմ` Կիրովաբադ) քաղաքի երկաթուղային կայարանի

բանվորական ավանում:

Ըստ կենսագիրների (Ա.Մնացականյան, «Մարշալ Բաղրամյան. կյանքի և գործունեության ուրվագիծ», 1987 թ.,

«Հայաստան» հրատ.)` նրան կնքում են տեղի հայկական եկեղեցում, անվանում Իվան (հայոց թեմի կոնսիստորիայի փաստաթղթերում նշված է

Հովհաննես անունը):

Տանը նրան կոչում էին Վանյա:

 

Հին Երեւանի թաղամաս․Կոնդ

Հին Երևանի պահպանված վերջին թաղամասը Կոնդն է։ Կոնդը գտնվում է կենտրոնում՝ բլրի վրա ։Կոնդ թարգմանաբար եկարաձիկ բոլորակ-բլուր։ Կոնդի անվանումը կապված է իր տեղանքի հետ։ Ամբողջ իր շինական  կառուցվացքը մոտավորապես 18-րդ դարի կառուցվացք է։ Կոնդը Երևանի ամենահին թաղամասն է։ Կոնդը Հայերենում  նշանակում է երկարաձիք բլրակ։ Կոնդում է գտնվում Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցին։Երևանում գտնվում են երկու մզկիթ՝ Կապույտ մզկիթը և Կոնդի մզկիթը, որն ավելի հին է Կապույտ մզկիթից։

Կոնդում փողոցները ավելի նեղ են, տները իրար կպած են և բարձրահարկ կառույցներ չկան։ Կոնդը ավելի հայտնի է իր խնձորի այգիներով։

Երեւան. Վարչական շրջանները

Երեւան. Վարչական շրջանները

Երևանում արդյունավետ տեղական ինքնակառավարում և տարածքային կառավարում իրականացնելու, Երևանի տեղական ինքնակառավարման մարմինները բնակչությանն առավել մատչելի դարձնելու նպատակով Երևան քաղաքը բաժանված է 12 վարչական շրջանների.

Աջափնյակ, Ավան, Արաբկիր, Դավթաշեն, Էրեբունի, Կենտրոն, Մալաթիա-Սեբաստիա, Նոր Նորք, Նորք-Մարաշ, Նուբարաշեն, Շենգավիթ, Քանաքեռ-Զեյթուն:

Ես ապրում եմ Աջափնյա վարչական  շրջանում։

Հին և Նոր Երևան

Երևանը նախկինում անվանվել է Էրեբունի։Երևան դարձաց Էրեբունի քաղաքը կառուցել է Արգիշտի Առաջին թագավորը մ․թ․ա  782թ․։Երևան մայրաքաղաքը 29 տարով ավելի հին է քան Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմից։

Ալեքսանդր Թամանյան Երևան

Ալեքսանդր Թամանյանը կազմել է նոր Երևանի հատակագիծը։ Նա համարվում է նոր Երևանի ճարտարապետը։ Նոր Երևանը կառուցվել է  -րդ դարի սկզբում։Ալեքսանդր Թամանյանի արձանը տեղադրված է կասկադ հաեռզմալիրի դիմաց։

Ալեքսանդր Թամանյան և Երևան

Ալեքսանդ Թամանյանը ծնվել է 1878թ․ մարտի 4-ին Ռուսաստանում։ Ալեքսանդր Թամանյանը  41 տարեկանու եկավ Հայաստան և գծեց Եևանի հատակագիծը։ Ալեքսանդր Թամանյանի նախագծով է կառուցվել նաև Օպերայի շենքը։

1934թ. ճարտարապետն սկսել է «Մեծ Երևանի» (500 հզ. բնակչի համար) հատակագծումը, որը մնացել է անավարտ: 1925-1933թթ. Թամանյանը կազմել է նաև Գյումրիի, Վաղարշապատի, Ստեփանակերտի, Նոր Բայազետի (այժմ՝ Գավառ), Ախտայի (այժմ՝ Հրազդան) և այլ բնակավայրերի հատակագծերը:

Նրա նախագծով Երևանում կառուցվել են բժշկական ինստիտուտի անատոմիկումի,  անասնաբուծական-անասնաբուժական, ֆիզիոթերապևտիկ, աստղադիտարանի, հանրային (այժմ`   Ազգային) գրադարանի շենքերը և այլն: Թամանյանի գլուխգործոցները՝ ՀՀ Կառավարական տունը և Օպերայի ու բալետի թատրոնի (սկզբում կոչվել է Ժողտուն) շենքը, առանձնանում են իրենց հորինվածքային բարձր հատկանիշներով: Թատրոնի շենքը երկդահլիճ է`   մեկ ընդհանուր բեմով, ըստ մտահղացման`   դահլիճների և բեմի փոխակերպման հնարավորությամբ:

Քաղաքի մասերի, հանգույցների և անսամբլների փոխադարձ կապն ու պայմանավորվածությունը Թամանյանը մշակել է քաղաքաշինության պահանջների իր ընկալումով և սկզբունքներով: Կազմելով Երևանի գլխավոր հատակագիծը՝ Թամանյանը նախատեսել է քաղաքի հիմնական անսամբլները, դրանց տարածական լուծումները:
Նրա ստեղծագործության ազդեցությամբ ստեղծվել է ճարտարապետության մի դպրոց, որն իրավամբ կոչվում է թամանյանական: Ալեքսանդր Թամանյանը մահացել է 1936թ. փետրվարի 20-ին Երևանում:

Մարզեր և մարզկենտրոններ

Աշխատանք քարտեզներով

Նշե՛լ քարտեզներում մարզը և մարզկենտրոնը

Երևան

Արագածոտն-ԱշտարակԱրարատ-Արտաշատ

Արմավիր-Արմավիր
Գեղաքունիկ-Գավառ
Կոտայք-Հրազդան
Լոռի-Վանաձոր
Շիրակ-Գյումրի
Սյունիք-Կապան
Տավուշ-Իջևան
Վայոց Ձոր- Եղեգնաձոր